Ilirët? Origjina e tyre dhe lidhja me shqiptarët

Kush ishin Ilirët?

Ilirët janë një nga popujt më të lashtë të Evropës, të cilët lanë gjurmë të thella në historinë, kulturën dhe gjuhën e shqiptarëve të sotëm. Origjina e tyre është e lidhur ngushtë me pellazgët, një popull i lashtë parahistorik që jetonte në Ballkan. Kalimi nga pellazgë në ilirë, më pas në arbër dhe sot në shqiptarë përfaqëson një vazhdimësi historike që e bën kombin shqiptar ndër më autoktonët në Evropë.

Sipas Enciklopedisë Britanike, Ilirët përmenden herët në burimet greke.

1.Ilirët në Aspekti Arkeologjik

Qytetërimet dhe vendbanimet ilire

Arkeologët kanë zbuluar dhjetëra vendbanime ilire në territorin që sot përfshin Shqipërinë, Kosovën, Maqedoninë e Veriut, Malin e Zi, Bosnjën dhe Kroacinë. Qytetet si Shkodra (Scodra), Durrësi (Dyrrachium) dhe Ulqini (Olcinium) ishin qendra të rëndësishme të jetës ilire.

Varrezat tumulare, muret ciklopike dhe objektet e bronzit e hekurit të gjetura në këto zona dëshmojnë për një kulturë të pasur materiale. Stili i veçantë i qeramikës ilire dhe armët e tyre tregojnë se ishin një popull luftarak, por edhe i zhvilluar ekonomikisht dhe kulturorisht.

Lidhja me shqiptarët e sotëm

Gjetjet arkeologjike tregojnë një vazhdimësi kulturore në Ballkan, ku shumë prej teknikave ndërtimore dhe motiveve dekorative ilire gjenden edhe në kulturën tradicionale shqiptare.

2. Ilirët dhe Aspekti Gjuhësor

Ilirishtja dhe gjuha shqipe

Një nga dëshmitë më të forta për lidhjen mes ilirëve dhe shqiptarëve është gjuha. Shumë studiues gjuhësorë kanë theksuar se shqipja është pasardhëse e drejtpërdrejtë e ilirishtes. Emrat e lumenjve, maleve dhe qyteteve të lashta ilire kanë mbijetuar deri sot, p.sh.:

Drilon (Drini)
Scodra (Shkodra)
Ulcinium (Ulqini)

Po ashtu, shumë fjalë të vjetra të shqipes lidhen me bazën ilire, duke dëshmuar për një zhvillim të pandërprerë të gjuhës në Ballkan.

Nga Pellazgët tek Ilirët

Shumë burime të lashta flasin për pellazgët, një popull parahelen që jetonte në Ballkan dhe Egje. Nga ky popull u formuan fiset ilire, që më pas u përhapën në të gjithë gadishullin.

Lexo për Dardanët

3.Ilirët dhe Aspekti Mitologjik

Besimet dhe mitet ilire

Ilirët kishin një mitologji të pasur, të lidhur ngushtë me natyrën. Ata adhuronin perëndi të lidhura me diellin, tokën, ujërat dhe luftën. Një pjesë e këtyre besimeve u ruajtën më vonë në besimet popullore shqiptare.

Një element i fortë është edhe kulti i shqiponjës, e cila simbolizonte lirinë dhe forcën – simbol që ruhet edhe sot në flamurin shqiptar.

Nga Ilirët tek Arbërit dhe Shqiptarët

Pas rënies së Perandorisë Romake dhe ndikimit të bizantinëve e sllavëve, ilirët filluan të njihen si arbër (shek. IX–XII). Nga ky emër, populli kaloi në termin shqiptar, i lidhur me fjalën “shqip” dhe me simbolin e shqiponjës. Kjo dëshmon qartë një vazhdimësi historike dhe identitare.

Përfundim

Ilirët ishin paraardhësit e shqiptarëve të sotëm, dhe kjo dëshmohet në tre plane:

Arkeologjikisht, përmes qyteteve dhe kulturës materiale.
Gjuhësisht, përmes vijimësisë së emrave dhe fjalëve të lashta.
Mitologjikisht, përmes simboleve dhe besimeve që lidhen me shqiponjën dhe natyrën.

Nga pellazgët te ilirët, nga ilirët te arbërit, dhe sot si shqiptarë, ky është zinxhiri i pandërprerë historik që dëshmon autoktoninë dhe lashtësinë tonë.

Kush ishin Ilirët?

Ilirët ishin një popull i lashtë indoevropian që jetuan në Ballkanin Perëndimor që nga epoka e bronzit. Ata kishin mbretëri të fuqishme dhe ndikuan në kulturën, ekonominë dhe luftërat e rajonit.

A janë shqiptarët pasardhës të Ilirëve?

Po, shumica e studiuesve pajtohen se shqiptarët janë pasardhësit e drejtpërdrejtë të ilirëve. Gjuha shqipe dhe dëshmitë arkeologjike e historike e mbështesin këtë lidhje.

3. Cila është origjina e Ilirëve?

Origjina e ilirëve lidhet me pellazgët, një popull më i hershëm në Ballkan. Nga pellazgët u formuan fiset ilire, të cilët më vonë evoluan në arbër dhe nga arbërit lindën shqiptarët e sotëm.

Çfarë roli kanë Ilirët në historinë e shqiptarëve?

Ilirët përfaqësojnë themelet e identitetit shqiptar. Trashëgimia e tyre kulturore, gjuhësore dhe historike është një dëshmi e lidhjes së pandërprerë që nga lashtësia deri te shqiptarët modernë.

Bëhu pjesë e komunitetit tonë historik, merr njoftime për çdo artikull të ri.