Justinian dhe Teodora ndërtuan një bazilikë në Ulpianë, me një mbishkrim kushtuar Cezarit.

Një dritare e jashtëzakonshme drejt historisë bizantine sapo është hapur në qytetin antik të Ulpianës, pranë Prishtinës, Kosovë .

Arkeologët kanë zbuluar një mozaik mbresëlënës me mbishkrim, që daton nga koha e perandorit Justinian I (527–565 pas Krishtit), i cili nderon Justinianin dhe bashkëshorten e tij Teodorën me rastin e përkushtimit të një kishe të re.

Ky zbulim vjen dy vite pas gjetjes së parë të një mbishkrimi justinian në Ulpianë, që dëshmoi rolin e perandorit në rindërtimin e qytetit si “Justiniana Secunda” pas tërmetit shkatërrimtar të vitit 518 pas Krishtit .

Ulpiana dikur lulëzonte si një qendër e rëndësishme urbane në provincën romake të Dardanisë, para se tërmeti të rrënonte rrugët dhe monumentet e saj.

Si vendas nga kjo trevë, Justiniani nuk kurseu asnjë përpjekje për të rikthyer në lavdinë e dikurshme si ndërtesat civile, ashtu edhe ato fetare.

Punimi i imët dhe i përkryer i mozaikut të ri me kufij gjeometrikë, shkronja latine dhe motive delikate floreale pasqyron ambicien e perandorit dhe lidhjet e tij të thella personale me vendlindjen .

Ky zbulim jo vetëm që konfirmon dëshmitë historike mbi fushatat e rindërtimit të Justinianit, por edhe nxjerr në pah ndërthurjen e traditave romake, të krishterimit të hershëm dhe atyre vendore, që formësuan identitetin e Ulpianës.

Çdo tessera (copëz mozaiku) rrëfen një histori qëndrese, besimi dhe krenarie perandorake, duke na ofruar një pasqyrë të gjallë mbi jetën në kufijtë e Perandorisë Bizantine gati pesëmbëdhjetë shekuj më parë.

Të hënën, në Ulpianë u zbulua një mbishkrim që po konsiderohet si një nga gjetjet më të mëdha të periudhës së Perandorisë së Vonë Romake dhe të një prej perandorëve më të rëndësishëm të saj.

Arkeologu Milot Berisha e cilëson këtë si zbulimin më të rëndësishëm të viteve të fundit, duke shtuar se leximi i plotë i mbishkrimit pritet të përfundojë deri në muajin tetor.

Çka tha Arkeologu Milot Berisha

“Sivjet, si pjesë e këtyre gërmimeve, në pjesën qendrore të hapësirës së kishës paleokristiane, është zbuluar një mozaik dyshemeje me motive të ndryshme, përfshirë figura të zogjve, si edhe motive gjeometrike e floreale. Por, ndoshta vlera më e madhe e këtij zbulimi është mbishkrimi epigrafik, ku përmendet tekstualisht, në gjuhën latine, emri i perandorit Justinian i Madh – me origjinë nga Dardania dhe i bashkëshortes së tij Teodora, në kuadër të ndërtimit të një qyteti në Dardani,” deklaroi arkeologu Milot Berisha.

Profesori Francez Christophe Goddard

Profesori francez Christophe Goddard, i cili është pjesë e gërmimeve, thotë se ajo që është zbuluar në këtë vend është e mrekullueshme.

“Për herë të parë kemi një dedikim, në gjuhën latine, nga perandori Justinian dhe bashkëshortja e tij Teodora, jo vetëm për kishat, por edhe për qytetin. Përmendja e Dardanisë nuk është befasi, pasi ka shumë dëshmi që tregojnë se ndodhemi në Dardani. Ajo që na befasoi ishte mënyra se si është shkruar ky dedikim, i cili jo vetëm tregon se perandori Justinian ishte nga ky rajon dhe kishte një përkushtim të veçantë për të, por edhe shkrimet e shërbëtorit të tij dëshmojnë se, kur Ulpiana u dëmtua nga tërmeti dhe përmbytjet, ajo u rindërtua nga perandori dhe mori emrin Justiniana Secunda,” deklaroi arkeologu Christophe Goddard.

Bëhu pjesë e komunitetit tonë historik, merr njoftime për çdo artikull të ri.